Ciąża stanowi wyjątkowy okres w życiu kobiety, nie tylko ze względu na emocje towarzyszące temu cudowi, jakim jest nowe życie. Jest to czas przystosowania ciała matki do potrzeb dziecka. Zmiany te dostosowują wszystkie układy matki do potrzeb prawidłowego rozwoju i wzrastania płodu.

Choroby tarczycy i innych gruczołów wydzielania wewnętrznego, mogą być przyczyną powikłań w przebiegu ciąży, jak też trudności w zajściu w ciążę, warto więc zastanowić się nad potrzebą diagnostyki endokrynologicznej. Prowadząc leczenie należy uwzględniać specyfikę okresu ciąży, mając na uwadze zarówno dobro matki, jak i dziecka.

W trakcie trwania ciąży, źródłem wydzielanych hormonów jest układ endokrynny matki, dziecka oraz łożysko. Pierwszym hormonem związanym z ciążą jest ludzka gonadotropina kosmówkowa (hCG), produkowana przez łożysko. Wzrost stężeń hCG wiąże się z przejściowym obniżeniem stężeń TSH i wyższymi stężeniami wolnej frakcji tyroksyny. Występujące w tym zespole nudności i wymioty uważa się za jedną z postaci nadczynności tarczycy. Pod wypływem estrogenów wzrasta znacząco pula białek wiążących hormony tarczycy. Zwiększa się również o około 50% synteza hormonów tarczycy. Dysproporcja pomiędzy zwiększoną pulą białek nośnikowych i niewystarczającą syntezą tyroksyny i trijodotyroniny, powoduje ujawnienie się tendencji do stopniowego obniżania wolnych frakcji FT4 i FT3. Najniższe stężenia FT4 i FT3 występują w trzecim trymestrze ciąży.

Ciąży towarzyszy tak zwana fizjologiczna hiperprolaktynemia Rola prolaktyny nie ogranicza się tylko do przygotowania gruczołów piersiowych do laktacji. Prolaktyna pełni też rolę neuromudulatora, wpływając na sposób zachowania kobiety, łaknienie, preferencje pokarmowe oraz wydzielanie oksytocyny i adnrenokortykotropiny (ACTH). W ciąży wzrastają także stężenia testosteronu, androstendionu, kortyzolu całkowitego i jego wolnej frakcji.

Zmiany hormonalne i metaboliczne prowadzą u części matek do rozwoju cukrzycy ciążowej, której kryteria rozpoznania oraz sposób leczenia różnią się zdecydowanie od rekomendacji towarzystw naukowych przyjętych dla osób niebędących w ciąży.

Ciąża jest okresem, w którym diagnostyka chorób endokrynologicznych, interpretacja oznaczeń hormonalnych i sposób leczenia bywają znacznie utrudnione i wymagają dużego doświadczenia w tym zakresie.